Utdanning nr 01-2014

Aktuelt

Den mislukka omsko

For sytti år sidan ville nazistane omskolere norske studentar til «glødande nasjonalsosialistar». Slik gjekk det ikkje.

fangetransport til Tyskland i 1944, og han fortalde aldri noko om bakgrunnen. Kan hende var det ein protest mot konsertane som Filharmonien heldt for tyske soldatar i aulaen kvar søndag. Det vart sett på som kulturelt samarbeid med okkupa- sjonsmakta. 1200 arresterte To dagar etter brannen blir universitetet stengt, og rundt 1200 studentar arrestert. Reichkommi- sar Josef Terboven hadde oppfatta brannstiftinga som ein provokasjon. Arrestasjonane var starten på eit eige kapittel i den norske okkupasjonshistoria. Eit kapittel om nazistane sin famøse plan om å velje ut dei mest germanske unge intellektuelle og omvende dei til den rette ideologi og tenkjemåte. Ein av dei som vart arrestert og sendt til fange- leir i Tyskland, var Elling Kvamme. Kvamme, som

seinare vart professor i medisin, er i dag 95 år og ein av få av desse studentane som framleis lever. Han hugsar godt kor han var då tyskarane aksjo- nerte 30. november.

«Sitter i dvale ved et bord når man har kapret seg en plass. Blå hodebunner. Til sengs ca. kl. 19. Bun- nen foreløpig nådd. Finner nytelse i å late vannet. Så fattig kan en sjel bli –»

TEKST JohnRoaldPettersen

Det er natt til 28. november 1943. Fire unge menn bryt seg inn i aulaen til Universitetet i Oslo, hel- ler parafin ut over scena og tenner på. Like etter varslar dei brannvesenet, slik at skadane ikkje blir store. Svein Wilhelm Bruun, Aksel Nordstrøm, Rei- dar Østli og Kjell Larsgaard starta brannen. Dei tre sistnemnde var involvert i den illegale avisa London-Nytt, der Petter Moen, som tok initiativ til aksjonen, var redaktør. Han omkom under ein

Frå ™or Holms dagbok 15. januar 1944

24 | UTDANNING nr. 1/10. januar 2014